The Alchemist của Paulo Coelho- Gallivant (dịch)

Đến với “The Alchemist”, bạn đọc như lạc vào thế giới của những giấc mơ, những hình tượng, dấu hiệu và cả những cuộc phiêu lưu ẩn trong những tiếng gọi từ xa xưa vọng về. Cả tác phẩm như một dòng chảy không ngừng kết hợp giữa những nét huyền bí thời Trung cổ với âm hưởng của những bài ca trên hoang mạc. Qua cuốn tiểu thuyết giàu hình tượng này, tác giả muốn nhắn nhủ rằng mỗi người chúng ta đừng lẩn tránh số phận của mình mà hãy theo đuổi và thực hiện những giấc mơ của riêng mình. Đi tìm cái tôi huyền bí trong sâu thẳm mỗi con người, tìm ra sứ mạng của mỗi người trên trái đất này cũng chính là con đường để đến với “God” - một cái tên được đặt cho hạnh phúc, sự thoả mãn, và mục đích cuối cùng của sáng tạo.
Câu chuyện kể về Santiago, một cậu bé có một giấc mơ của mình và đã dũng cảm theo đuổi, thực hiện giấc mơ đó. Lắng nghe được những “dấu hiệu”, cậu đã tham gia một hành trình khám phá bản thân được hình tượng hoá qua một cuộc tìm kiếm kho báu ẩn dưới các kim tự tháp ở Ai Cập.
Khi cậu quyết định ra đi tìm kho báu, lời khuyên duy nhất của người cha là Hãy đi vòng quanh thế giới cho tới khi con nhận ra rằng lâu đài của chúng ta là vĩ đại nhất, các cô gái quê ta là xinh đẹp nhất”. Trong hành trình đó, Santiago đã được chứng kiến tất cả những gì vĩ đại nhất của thế giới, và gặp tất cả những con người hấp dẫn và thú vị như các vị vua, các nhà giả kim. Tuy nhiên, cuối cùng, Santiago đã khám phá ra rằng “kho báu ở đúng nơi trái tim cậu đã thuộc về” và kho báu cũng là chính cuộc hành trình đó, bao gồm cả những khám phá và những kiến thức mà cậu đã thu nhặt được.
“The Alchemist” là một câu chuyện tràn đầy tinh thần lạc quan, một dạng tiểu thuyết mà có thể nói với bạn rằng bất cứ điều gì đều có thể miễn là bạn thực sự mong muốn nó xảy ra. Điều này có vẻ như quá đơn giản để nói về một tác phẩm theo phong cách huyền bí và triết lý kiểu mới này, nhưng như Coelho đã phát biểu - “Những gì đơn giản lại là thứ giá trị nhất và chỉ có những người thông thái mới biết trân trọng chúng”.
Như nhà giả kim đã nói, khi ông xuất hiện trước mặt Santiago trong vai một vi vua già, “Khi bạn thực sự mong muốn điều gì đó xảy ra, toàn vũ trụ sẽ như ngừng lại chỉ để biến mong ước của bạn thành sự thật”. Đây là ý tưởng chủ đạo, cũng là những gì ẩn đằng sau những trang giấy Coelho đã viết ra trong suốt “The Alchemist” này. Có phải cả loài người đã mù quáng khi tin vào những gì vị vua già nói, rằng điều vĩ đại nhất trong thế giới này chính là ở một số thời điểm chúng ta mất đi khả năng kiểm soát cuộc sống của mình và trở thành những quân tốt của số phận? Có lẽ đây là bí mật dẫn tới thành công của Coelho: ông đã nói với loài người rằng những gì họ muốn được nghe hoặc mong muốn nhưng không bao giờ dám nghĩ là có thể được thực hiện hoá ra lại có thể trở thành sự thật.
Coelho có lẽ cũng muốn nhắn nhủ rằng những ai không có dũng cảm để đi theo những “cái tôi ẩn trong sâu thẳm của mình” thì sẽ chỉ được sống một cuộc đời trống rỗng, khổ đau và hụt hẫng. Nỗi sợ thất bại dường như là trở ngại lớn nhất trên con đường đi tới hạnh phúc. Như khi người bán quả cầu phép thuật đã đau đớn thú nhận: “Ta sợ rằng ta sẽ gặp phải những niềm thất vọng lớn lao và do vậy ta thích mơ mộng hơn”. Đây cũng chính là điểm mà Coelho đã thể hiện được về bi kịch của con người, những người sẵn sàng mất đi hạnh phúc của mình chỉ để thoả hiệp, những người mặc dù biết rằng anh ta có thể đạt tới những gì vĩ đại nhưng đã không đủ dũng cảm đi hết con đường của mình và cuối cùng đã tự cầm tù mình trong một cuộc đời trống rỗng, vô vị.
Một điểm khá thú vị là Coelho đưa vào tác phẩm một nhân vật đã từ chối không dám đi theo giấc mơ của mình trong vai một người không dám nhìn “God”. “Mỗi người hạnh phúc đều có một God của riêng họ ở bên rồi”. Tuy nhiên, chỉ có một số ít người dám chọn đi theo hết con đường đã được dành riêng cho mình, và dám tìm đến God trong khi họ tìm kiếm số phận và sứ mạng của mình trên trái đất này.
Do vậy, có phải tác giả đã muốn chỉ ra rằng tất cả các nhà giả kim đều đã tìm thấy God trong khi tìm kiếm thuốc luyện đan hoặc viên đá ma thuật cho một cuộc sống bất tử? Có một điều chắc chắn là phong cách tượng trưng của tác phẩm nằm ở ngôn ngữ giàu hình tượng của giả kim thuật, cũng như việc mô tả các giấc mơ dưới dạng “Ngôn ngữ của God”.
Tính tượng trưng trong tác phẩm còn thể hiện khi Santiago tìm được tâm hồn đồng điệu của mình và những bí mật đằng sau sự hoang dã của sa mạc. “Hoang dã” là hình tượng đã được nhiều nhà văn lớn sử dụng như Austen trong “Mansfield Park”, và Shakespeare trong “King Lear”. Ở sa mạc, Santiago đã gặp được tâm hồn đồng điệu của mình, và đã khám phá ra rằng tình yêu chính là cốt lõi của tồn tại và sáng tạo. Như Coelho đã giải thích, khi chúng ta yêu, chúng ta luôn tìm cách hoàn thiện bản thân mình, và đó cũng chính là lúc mọi thứ đều là có thể. Chủ đề tình yêu đã gợi lên chất thơ tuyệt đẹp những dòng ông viết “Tôi yêu em bởi vì toàn vũ trụ này sinh ra, ngưng lại chỉ để cho tôi tiến gần tới em hơn”.
Có thể nói rằng “The Alchemist” là một cuốn tiểu thuyết có sức thu hút tới bất cứ ai, bởi vì tất cả chúng ta đều có thể là Santiago - chúng ta cũng có những giấc mơ của mình, và cũng sẵn sàng chết để làm cho những giấc mơ đó thành sự thật. Cuốn tiểu thuyết với những câu nói thông thái, triết lý nhưng đơn giản về ý nghĩa và ngôn từ đã khiến cho nó trở nên dễ đọc, và hiện đang là một trong những tác phẩm bestselling cho mọi dân tộc, mọi lứa tuổi trên khắp thế giới.