Phê bình- Cảm nhận văn học

Chắc chắn tôi là một kẻ liều lĩnh khi nhận lấy trách nhiệm biên tập phần phê bình của hợp tuyển này. Xin những ai đó dẫu có thiện cảm cũng đừng kì vọng quá nhiều ở tôi. Công việc phải tiến hành trong một thời gian quá ngắn, mà khả năng của tôi chẳng phải là nhiều nhặn gì và quả tình tôi hoang mang không biết phải bỏ bài nào và chọn bài nào.
Bởi bài nào tôi cũng muốn chọn.
Bởi vì chẳng thể tuân theo bất cứ một tiêu chí nào để chọn ra những bài hay nhất. Bài nào tôi cũng thấy hay, thấy thích cả.
Bởi vì dẫu có tạm gọi nó là phê bình văn học (sao mà nặng nề quá), thì hình như nó vẫn cứ vượt ra ngoài khuôn khổ đó. Trí tuệ, tư duy, tình cảm, những con ngựa bất kham đó tôi luôn thấy (trong bất kì bài nào) như được đánh chung vào một cỗ xe. Và thế là thây kệ chủ đề khởi đầu, thây kệ các giới hạn loại thể và hình thức, nó luôn kéo chúng ta sa dần vào những cuốc tranh luận không tiền khoáng hậu, những ý nghĩ ngộ nghĩnh và độc đáo, sáng tạo hết sức. Không cần mào đầu, không cần kết luận, đôi khi chỉ một vài câu ngắn, thậm chí một lời bình luận ngắn ngủn. Ấy thế nhưng mà tôi chẳng muốn bỏ đi dù chỉ một chữ. Bởi chính những cái đó làm nên đặc thù của box Văn học.
Xin đừng hiểu lầm tôi. Tôi không thấy ở đây có ai đó giống một nhà phê bình. Không phải tôi đánh giá thấp các bạn đâu. Ngược lại, tôi nghi ngờ rằng các nhà phê bình phải ghen với các bạn, ghen với sự say mê, với lòng nhiệt tình và sự sáng tạo trong quá trình cảm nhận văn học. Chắc họ phải thèm lắm cái trực giác của các bạn. Bởi đứng giữa nhà phê bình với một tác phẩm văn học luôn là những tấm kính dày của đủ loại hệ thống , trào lưu, lý thuyết (mà tôi tin rằng qua tấm kính ấy, mọi thứ ánh sáng đều ít nhiều bị khúc xạ). Chúa ơi, để làm được như họ, nghĩa là để phân loại một tác phẩm thuộc trào lưu nào, hệ tư tưởng nào .v.v., tôi sẽ mất cả một đời mất - và sẽ chẳng đủ thời gian để đọc bất kì một cuốn sách nào. Nhưng mà các bạn tôi thông minh hơn họ - các nhà phê bính ý - nhất định rồi. Các bạn ném cả tâm hồn mình vào từng trang sách, và tìm thấy ở đó cái ánh phản quang những tâm hồn rừng rực lửa nhiệt tình của mình. Như thế thích hơn nhiều, đúng không?
Cũng xin lượng thứ cho tôi, nếu bạn nào đó nhận ra rằng hợp tuyển còn thiếu người này người kia hay một bài viết hay nào đó. Tôi có thể cam đoan rằng tôi không đánh giá thấp ai cả. Chỉ có điều, chọn bài vào hợp tuyển này dù sao cũng vẫn mang nhiều tính ngẫu nhiên, bởi thời gian quá gấp, và không gian hạn hẹp (15 trang ), nên mặc dù đã cố gắng nhưng tôi cũng chẳng thể làm được một điều vượt quá sức mình!

Pagoda